Την Παρασκευή 19 Απριλίου και το Σάββατο 20 Απριλίου 2024, θα πραγματοποιηθεί το 5ο Συνέδριο Μουσικών Βιβλιοθηκών, Αρχείων και Κέντρων Τεκμηρίωσης 2024 στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (ΠΑΔΑ). Το συνέδριο αποτελεί θεσμό για τις ελληνικές μουσικές βιβλιοθήκες και τα μουσικά αρχεία της χώρας. Παράλληλα, είναι μία σημαντική εκδήλωση στον χώρο των ελληνικών βιβλιοθηκών, καθώς καλύπτει ευρύ πεδίο καίριων θεμάτων όπως, τεχνολογίες μουσικής πληροφορίας, οντολογίες, βιβλιοθήκες / αρχεία με μουσικό υλικό και πολιτικές διατήρησης και ανάδειξής του.
Στο πλαίσιο του συνεδρίου, θα έχω την ευκαιρία μαζί με συναδέλφους να παρουσιάσουμε το ψηφιακό αποθετήριο «Πολύμνια», το οποίο δημιουργήθηκε για τις ανάγκες του Εργαστηρίου Μελέτης της Ελληνικής Μουσικής. Το περιεχόμενο της εισήγησης αναπτύσσεται σε δύο άξονες: στην ανάλυση της αρχιτεκτονικής του λογισμικού και στην ανάπτυξη του τρόπου λειτουργίας του αποθετηρίου.
Παράλληλα, θα έχω την ευκαιρία να συμμετέχω σε δύο στρογγυλές τράπεζες. Στην πρώτη, με θέμα Μουσικές βιβλιοθήκες και αρχεία στην ΑΙ εποχή: στρατηγικές αλλαγές και δράσεις για την επιβίωση και ανάδειξη τους, με την ιδιότητα του συντονιστή θα έχω την ευκαιρία να συνομιλήσω με προσωπικότητες του χώρου της τεχνολογίας και της βιβλιοθηκονομίας για ένα πολύ ενδιαφέρον και επίκαιρο θέμα. Στη δε δεύτερη, με τίτλο Ενοποίηση ετερογενούς πολιτιστικού υλικού: η κληρονομιά της Μαρίας Κάλλας, θα συζητηθεί η συγκέντρωση ετερογενούς υλικού σχετικά με τη Μαρία Κάλλας σε ένα αποθετήριο και οι προκλήσεις που αυτό μπορεί να θέτει.
Δείτε το πρόγραμμα του συνεδρίου.
Το Σάββατο 13 Απριλίου στις 4:00-6:30 μ.μ. (ώρα Ελλάδας), θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακή ημερίδα για την παρουσίαση του ιστότοπου «Τραγουδώντας Ελληνικά με τα τραγούδια της Μαρίζα Κωχ». Η ημερίδα απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς μουσικής και εκπαιδευτικούς ελληνικής γλώσσας που εργάζονται στην Ελλάδα ή/και στο εξωτερικό. Η επιστημονική ομάδα δημιούργησε πρωτότυπο υλικό για τη διδασκαλία της γλώσσας και της μουσικής. Το τραγούδι χρησιμοποιείται ως διδακτικός πόρος και εργαλείο για την εκμάθηση των ελληνικών ως δεύτερης/ ξένης γλώσσας ή γλώσσας κληρονομιάς, καθώς και ως μέσο για την κατανόηση του ελληνικού πολιτισμού.
Είχα το προνόμιο να αναλάβω το σχεδιασμό και την υλοποίηση του λογισμικού για το ψηφιακό αποθετήριο που χρησιμεύει ως ανοιχτός εκπαιδευτικός πόρος. Στο πλαίσιο της σύντομης εισήγησης που θα κάνω, θα αναφερθώ στην αρχιτεκτονική και τα γνωρίσματα του λογισμικού που χρησιμοποιήθηκε για τις ανάγκες του project. Θα περιγράψω το σκεπτικό και τις αποφάσεις που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια της συγκρότησής του και θα προσπαθήσω να αναδείξω τις λειτουργίες και τα καινοτόμα στοιχεία που παρουσιάζει, με ιδιαίτερη έμφαση στη διαλειτουργικότητα και την ψηφιακή διατήρηση.
Η συμμετοχή στην ημερίδα είναι ελεύθερη, με διαδικτυακή πρόσβαση σε αυτόν τον σύνδεσμο.
Στο κανάλι του ελληνικού παραρτήματος της IAML αναρτήθηκε το βίντεο από το σεμινάριο που πραγματοποιήθηκε προχθές με θέμα «Θεματικοί κατάλογοι και κριτικές εκδόσεις σε περιβάλλον μουσικής κωδικοποίησης». Το σεμινάριο παρουσίασε ο κ. Ηλίας Κυριαζής, Έφορος Πολιτιστικών Δεδομένων, του Πανεπιστημίου Εφαρμοσμένης Επιστήμης του Potsdam. Ο κ. Κυριαζής παρείχε μια ολοκληρωμένη εισαγωγή στο MEI, που χρησιμοποιείται για την κωδικοποίηση σε ψηφιακή μορφή της μουσικής σημειογραφίας, μεταδεδομένων και άλλων πληροφοριών σχετικά με τη μουσική.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε, μεταξύ άλλων, η συζήτηση για τις διαφορετικές τεχνολογίες μουσικής κωδικοποίησης και τα χαρακτηριστικά τους που ακολούθησε. Στη συζήτηση στην οποία συμμετείχα και εγώ, υπογραμμίστηκε η αδυναμία του MEI να περιγράψει τη σημειογραφία της βυζαντινής μουσικής και οι επιπτώσεις του ελλείμματος αυτού στην ελληνική μουσικολογία και μουσική βιβλιοθηκονομία. Επιχείρησα να υπογραμμίσω -ίσως με μια δόση υπερβολής- τη σημασία που έχει η συνεργασία μεταξύ των διαφορετικών ομάδων και πρωτοκόλλων για την πρόοδο της μουσικής βιβλιοθηκονομίας, όπως επίσης η ανάγκη ανάπτυξης ενός μοντέλου για τη συμβολική αναπαράσταση της βυζαντινής μουσικής.
Ο Νότης Μαυρουδής (1945-2023) αποτέλεσε ιδιαίτερη περίπτωση Έλληνα καλλιτέχνη, ο οποίος σημάδεψε με ανεξίτηλο τρόπο την έντεχνη νεοελληνική δημιουργία. Διακρίθηκε για την πολυσχιδή δραστηριότητά του και το ταλέντο του ως κιθαριστής, συνθέτης και συγγραφέας. Ξεκίνησε την σταδιοδρομία του στις αρχές της δεκαετίας του 1960 και παρέμεινε ενεργός ως την τελευταία στιγμή. Κατατάσσεται στη δεύτερη μεταπολεμική γενιά Ελλήνων κιθαριστών και γρήγορα καθιερώθηκε ως ένα από τα σημαντικότερα μέλη της. Ήταν αφοσιωμένος ερμηνευτής, συμμετέχοντας σε πολυάριθμα ρεσιτάλ κιθάρας μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980.
Πέρα από την ιδιότητά του ως ερμηνευτής, ο Μαυρουδής ήταν επίσης εξαιρετικά παραγωγικός συνθέτης. Ενσωμάτωσε με ιδιαίτερη επιτυχία τις πολυφωνικές δυνατότητες της κιθάρας στις συνθέσεις του, δημιουργώντας ένα μοναδικό και ξεχωριστό μουσικό ιδίωμα. Δεν αρκέστηκε σε ένα μόνο είδος μουσικής. Είχε μια εξαιρετικά εκτεταμένη σταδιοδρομία με ζωντανές εμφανίσεις που ξεπέρασε τις έξι δεκαετίες. Εμφανίσεις με κάθε λογής σχήματα που περιλάμβαναν κιθάρα, φωνή, μικρότερα ή μεγαλύτερα οργανικά σύνολα και πραγματοποιήθηκαν σε αίθουσες συναυλιών, μπουάτ, στο ραδιόφωνο, την τηλεόραση και αλλού.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρόκειται να επαναπροσδιορίσει τα κριτήρια οικολογικού σχεδιασμού για τα προϊόντα στο πλαίσιο πολλών νομοθετικών προτάσεων τους επόμενους μήνες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη δημοσιεύσει μια πρόταση για την «Πρωτοβουλία για τα αειφόρα προϊόντα» καθώς και την «Οδηγία για την ενδυνάμωση των καταναλωτών για την πράσινη μετάβαση». Τώρα είναι καιρός το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να ξεκινήσουν την ανάγνωσή τους και να καταλήξουν σε ένα συμπέρασμα.
Θέλουμε οι χρήστες να έχουν το «Καθολικό δικαίωμα εγκατάστασης οποιουδήποτε λογισμικού σε οποιαδήποτε συσκευή», επειδή η δυνατότητα εγκατάστασης ενός λειτουργικού συστήματος Ελεύθερου Λογισμικού μπορεί να βοηθήσει τους χρήστες να ξεπεράσουν την απαξίωση του λογισμικού και να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής του υλικού. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το καθολικό δικαίωμα ελεύθερης επιλογής λειτουργικών συστημάτων, λογισμικού και υπηρεσιών είναι ζωτικής σημασίας για μια πιο βιώσιμη ψηφιακή κοινωνία.
Υπογράψτε την επιστολή εδώ
Δημοσιεύτηκε πρόσφατα το κείμενό μου με τίτλο Η κλασική κιθάρα στην Ελλάδα κατά το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα: όψεις της μεταμόρφωσης ενός μουσικού οργάνου από τη σκοπιά του ρεπερτορίου στα πρακτικά του 9ου Διατμηματικού Μουσικολογικού Συνεδρίου με τίτλο «Παραλλαγές, επεξεργασίες, μεταμορφώσεις» (Ελληνική Μουσικολογική Εταιρεία, Θεσσαλονίκη 2021).
Η διάδοση της κιθάρας στην Ελλάδα κατά το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα συνιστά ένα ιδιαίτερο φαινόμενο, τόσο σε ό,τι αφορά στην ένταση με την οποία εκδηλώθηκε, όσο στον τρόπο με τον οποίο ένα μουσικό όργανο άλλαξε φυσιογνωμία. Μεταξύ των επιδιώξεων των κιθαριστών αποτέλεσε ο μετασχηματισμός της λειτουργίας του οργάνου από συνοδευτικό σε σολιστικό και η αναγνώρισή του ως φορέα έντεχνης μουσικής. Βασικό μέσο για την επίτευξη των σκοπών αυτών, αποτέλεσαν οι επιλογές σε επίπεδο ρεπερτορίου.
Στο 13ο Διατμηματικό Μουσικολογικό Συνέδριο, παρουσίασα εισήγηση με τίτλο Πτυχές από την εξέλιξη της κιθάρας στην Ελλάδα: δεδομένα σχετικά με το κοινό των ρεσιτάλ κιθάρας κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.
Οι πηγές που αναφέρονται στην ακρόαση μουσικής από κιθάρα, από την δεκαετία του 1950 και έπειτα, κάνουν συχνά λόγο για μια πρωτόγνωρη εμπειρία. Τόσο οι γραπτές όσο και οι προφορικές πηγές μαρτυρούν την ανεξίτηλη εντύπωση που άφηνε η ακρόαση της μουσικής στο κοινό που προσερχόταν στις αίθουσες συναυλιών. Τόσο η ένταση όσο και η ποιότητα της εντύπωσης αυτή θα πρέπει να αποδοθεί, ως ένα βαθμό, στο πρωτόγνωρο γεγονός της εμφάνισης και λειτουργίας του κιθαριστή πάνω στη σκηνή.
Είναι πολύ θλιβερή η είδηση της εκδημίας του Απόστολου Κώστιου, Ομότιμου Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η προσφορά του και η παρουσία του υπήρξε καθοριστική για τα μουσικά πράγματα στην Ελλάδα στον επιστημονικό και τον καλλιτεχνικό χώρο.
Καθοριστική υπήρξε η παρουσία του και για όσους είχαν την τύχη να παρακολουθήσουν τα μαθήματά του και να τον γνωρίσουν από κοντά. Το πάθος με το οποίο δίδαξε, ενέπνευσε μια γενιά νέων επιστημόνων να στραφούν στην μουσικολογική έρευνα και να αγαπήσουν την ελληνική έντεχνη μουσική. Το ίδιο πάθος χαρακτήριζε και την επικοινωνία του με τους ανθρώπους· ο λόγος του είχε τη δύναμη να σε συνεπαίρνει, να σε ηλεκτρίζει. Ακέραιος χαρακτήρας, με σπάνιο ήθος, ήταν φυσικό να αποτελέσει πρότυπο για τους μαθητές του και σημείο αναφοράς για τους συνεργάτες του.
Αντίο, Δάσκαλε!
Κυκλοφόρησε ο ψηφιακός τόμος των πρακτικών του 11ου Διατμηματικού Μουσικολογικού Συνεδρίου, στον οποίο δημοσιεύεται η έρευνα με τίτλο Από το μουσικό χειρόγραφο στην ψηφιακή παρτιτούρα: διερεύνηση του τρόπου αποτύπωσης των μουσικών έργων σε μουσική σημειογραφία από Έλληνες συνθέτες. Το κείμενο υπογράφουν ο Τάσος Κολυδάς και ο Νίκος Πουλάκης.
Σκοπός της έρευνας είναι η διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο αποτυπώνουν τις συνθέσεις τους οι Έλληνες συνθέτες σήμερα. Πιο συγκεκριμένα, σε ποιο ποσοστό χρησιμοποιούν το μουσικό χειρόγραφο ως μέσο αποτύπωσης μιας σύνθεσης έναντι της ψηφιακής παρτιτούρας και ποια βήματα ακολουθούν από την σύλληψη της αρχικής ιδέας μέχρι την παραγωγή του τελικού “αυτόγραφου”.
Ο τόμος των πρακτικών είναι διαθέσιμος στις «Δημοσιεύσεις» της ιστοσελίδας της Ελληνικής Μουσικολογικής Εταιρείας.
Το συνέδριο με θέμα τη μουσική τυπογραφία και τίτλο “Music Engraving in the 21st Century – Developments and Perspectives” πραγματοποιήθηκε στο Μουσικό Πανεπιστήμιο Mozarteum στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας, από τις 17 έως τις 19 Ιανουαρίου 2020. Όπως αναφέρεται στην πρόσκληση του συνεδρίου, οι υπολογιστές είναι παντού σήμερα· ακόμη και στον κόσμο της μουσικής, οι υπολογιστές έχουν γίνει ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται για πολλούς σκοπούς. Ιδιαίτερα για τη μουσική τυπογραφία, είναι πλέον απαραίτητοι. Η παλιά τέχνη της μουσικής εγχάραξης (music engraving) έχει εξαφανιστεί και πλέον βασιζόμαστε σε προγράμματα για να εφαρμόσουμε τις γνώσεις και την αισθητική που έχουν συσσωρευτεί εδώ και αιώνες. Αυτό φέρνει νέες ευκαιρίες και προκλήσεις που πρέπει να διερευνηθούν καθώς προχωράμε προς την ψηφιακή εποχή με την καθολική χρήση μουσικών εφαρμογών. Δείτε το πρόγραμμα του συνεδρίου.
Ο Τάσος Κολυδάς παρουσίασε εισήγηση στις 17 Ιανουαρίου, με τίτλο “Locked in time: Utilizing blockchain technology
for the long-term preservation of engraved music”. Ο πηγαίος κώδικας για παραδείγματα που παρουσιάστηκαν, είναι διαθέσιμος στο github.